ODOBAŠIĆ: Požarevačkim mirom Srem dobija lice

Povratak

ODOBAŠIĆ: Požarevačkim mirom Srem dobija lice

U okviru Pećinačkog kulturnog leta, u holu Kulturnog centra Pećinci sinoć je otvorena gostujuća izložba Narodnog muzeja u Požarevcu "Predstave Požarevačkog mira na gravirama, kartama i medaljama – replike", posvećena tristogodišnjici potpisivanja Požarevačkog mira. O značaju Požarevačkog mira ne samo za Srbiju, nego i za Srem govorili su Perica Odobašić arheolog Turističke organizacije Opštine Pećinci, dok je o samoj postavci, umesto autorke izložbe Marine Radosavljević istoričara umetnosti i kustosa Narodnog muzeja u Požarevcu, govorila Vesna Devrnja. Otvaranju su prisustvovali i Milan Aleksić direktor Agencije za razvoj Opštine Pećinci i Jovan Devrnja direktor Kulturnog centra.

Požarevački mir potpisan je 21. jula 1718. godine, i smatra se jednim od najznačajnijih mirovnih sporazuma u istoriji Evrope, jer je nakon Požarevačkog mira postalo jasno da Turska više nije velika sila i da ne može odoleti ekonomski, vojno, finansijski i organizaciono jačim evropskim državama.

Prema rečima Perice Odobašića, za ovaj deo Srema Požarevački mir ima poseban značaj, jer je ovim mirovnim sporazumom Srem objedinjen kao celina, a jugoistočni - donji Srem, koji je dvadesetak godina ranije Karlovačkim mirom iz 1699. godine ostao pod Turcima, ušao je u sastav Habsburške monarhije.

“Mi Sremci zaista možemo biti ponosni na naš Srem i njegov razvoj, a ogroman značaj tome je upravo dao Požarevački mir, odnosno efekti i odredbe tog mira. Naime, ovim mirovnim sporazumom Srem je dobio mogućnost da se sasvim drugačije razvija, odnosno po arhitektonskim i finansijskim pravilima po ugledu na zapadnu civilizaciju. Drugim rečima, Srem je počeo da dobija lice i od mnogo manjih i privremenih naselja, koja su egistirala u okviru Sremskog sandžaka pod Turcima, formiraju se trajna, ušorena naselja sa objektima koji su bili mnogo stabilniji i luksuznijih u tom nekom arhitektonskom smislu – sa zidanim dimnjacima pre svega iz praktičnih razloga kako bi se sprečili česti požari, zatim su kuće morale biti okrečene belim krečom iz higijenskih razloga kako bi se sprečile pojave raznih epidemija, sađeni su drvoredi lipa i dudova u naseljima i između naselja. Tako da je Srem počeo da biva jedna stabilna geografska ali i kulturna i etnička celina. To su zaista moćni razlozi zašto je ova izložba danas u Pećincima” – rekao je Odobašić.

Posetioci izlože posvećene tristogodišnjici od potpisivanja Požarevačkog mira u pećinačkom Kulturnom centru biće u prilici da pogledaju fotografije bakroreza kao što su: mape nakon Požarevačkog mira gde se vide granice novih dogovorenih teritorija, gravira portreta sultana Ahmeda III jednog od aktera Požarevačkog mira, karta Kraljevine Srbije posle potpisivanja, plan rasporeda šatora učesnika mirovne konferencije u Požarevcu koja se čuva u vojnom arhivu u Beču, gravira portreta grofa Virmonta, gravira portreta Eugena Savojskog, gravira bitke kod Beograda, gravira bitke kod Petrovaradina…

O važnosti bakroreza, mapa, planova i medalja ne samo za običan narod, nego za sve podanike u vreme Habsburške monarhije s kraja 17. i početkom 18. veka, Perica Odobašić dodaje da je pre svega vidljiva tendencija države da se na podanike aktivno utiče preko grafičke produkcije.

“Važnost ratova, kao vojni i diplomatski uspesi, neprestano su objavljivani i propagirani u javnosti upravo kroz vizuelne sadržaje i pisanu reč. Ove idejno-istorijske i ideološke postavke bile su deo političkog komunikacionog sistema u čijem se središtu nalazi austrijsko-turski rat 1716-1718. godine i Požarevački mir, kao i sam monarh, car Karlo VI. Zato ova izložba ima za cilj da prezentuje i interpretira jedan deo bogatog vizuelnog materijala koji se odnosi na ratne uspehe i sklapanje mira“ – dodao je Odobašić.

Perica Odobašić i Milan Aleksić

Detalj sa otvaranja izložbe

Detalj sa otvaranja izložbe

Detalj sa otvaranja izložbe

Vesna Devrnja i Perica Odobašić